Zmiany w Programie Rodzina 500+

1. Rezygnacja (od 1 lipca 2019 r.) z kryterium dochodowego, czyli objęcie Programem wszystkie dzieci w wieku do ukończenia 18 r. życia.
2. Ze świadczenia wychowawczego będą mogły skorzystać także dzieci umieszczone w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
3. Szczególny, 3-miesieczny termin, liczony od dnia urodzenia dziecka, na złożenie wniosku o świadczenie wychowawcze na nowo narodzone dziecko. Złożenie wniosku w tym czasie będzie gwarantowało przyznanie świadczenia z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka.
4. Przyznanie, z zachowaniem ciągłości, świadczenia wychowawczego drugiemu z rodziców dziecka w przypadku śmierci rodzica, któremu świadczenie zostało przyznane na dany okres lub który zmarł przed rozpatrzeniem złożonego wniosku.
5. Usprawnienie procesu wnioskowania o świadczenie „Rodzina 500+” - zmiana okresu świadczeniowego. Do gmin wpływają wnioski dotyczące różnych systemów wsparcia rodzin z dziećmi w tym samym czasie. Począwszy od 2021 r., okres świadczeniowy na który przyznawane będzie corocznie świadczenie wychowawcze, będzie rozpoczynał się 1 czerwca i potrwa do 31 maja następnego roku. Obecnie okres ten trwa od 1 października do 30 września następnego roku i powoduje piętrzenie się spraw w urzędach.
6. Likwidacja obowiązku rozstrzygania w drodze decyzji w przypadku przyznania świadczenia wychowawczego. Osoba, której zostało przyznane świadczenie wychowawcze otrzyma, na adres e-mail, informację o jego przyznaniu. Jeśli osoba nie podała we wniosku adresu poczty elektronicznej, taką informację będzie mogła odebrać osobiście w organie rozpatrującym wniosek. Nieodebranie informacji nie wstrzymuje wypłaty świadczenia wychowawczego.
7. Jeśli rodzic dziecka złoży wniosek w późniejszym terminie, prawo do świadczenia wychowawczego zostanie przyznane od miesiąca złożenia wniosku, czyli jeżeli wniosek został złożony 1 czerwca 2020 r. – świadczenie zostanie przyznane od czerwca.

Terminy wypłat przyznanego świadczenia

Nowelizacja ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci wydłuża do 31 maja 2021 roku pierwszy okres na jaki zostanie przyznane świadczenie wychowawcze na nowych zasadach. Oznacza to, że rodzice nie będą składać ponownie wniosków o świadczenie wychowawcze w 2020 roku.

Mniej kosztowna realizacja programu w gminach

Zmiany w programie powodują, że choć liczba dzieci uprawnionych do świadczenia wychowawczego istotnie wzrośnie, to ustalanie prawa do świadczenia wychowawczego będzie zdecydowanie szybsze i mniej pracochłonne, a w trakcie okresu świadczeniowego, przede wszystkim na skutek likwidacji kryterium dochodowego i tym samym likwidacji instytucji utraty/uzyskania dochodu, w praktyce odpadnie konieczność weryfikacji przez gminy przyznanych świadczeń.

1. krótszy wniosek. Z uwagi na rezygnację z kryterium dochodowego przy ustalaniu prawa do świadczenia wychowawczego nastąpi zdecydowane skrócenie wniosku,
2. brak potrzeby badania dochodów członków rodziny. Pracownicy gminni nie będą obciążeni koniecznością ustalania dochodów rodziny ubiegającej się
   o wsparcie zarówno w momencie startu okresu świadczeniowego jak i w jego trakcie (likwidacja procedury ustalania utraty/uzyskania dochodu).
   W przypadku wniosków składanych przez rolników nie będzie potrzeby ustalania wielkości gospodarstwa rolnego ani potrzeby oczekiwania przez gminy na publikację przez GUS wskaźnika dochodu z gospodarstwa rolnego niezbędnego dotychczas do ustalenia dochodu z gospodarstwa,
3. brak wymogu ustalenia alimentów. Od 1 lipca 2019 r. prawo do świadczenia wychowawczego nie będzie już uzależnione od ustalenia alimentów na dziecko od drugiego rodzica w przypadku wniosków składanych przez rodziców samotnie wychowujących dziecko, co oznacza także likwidację czasochłonnej procedury stosowanej przez gminy w takich przypadkach,
4. ograniczona sprawozdawczość. Rezygnacja z kryterium dochodowego oznacza również, że znacznemu zmniejszeniu ulegnie zakres przekazywanych przez samorządy sprawozdań z realizacji ustawy,
5. modyfikacja oprogramowania do realizacji świadczenia. Wprowadzony zostanie uproszczony sposób ustalania uprawnienia (w pełni rozwinięte oprogramowanie do realizacji zadania wraz z automatycznymi usługami pobierania danych z rejestrów publicznych),
6. brak decyzji administracyjnej. Ustawa przewiduje, na wzór bardzo dobrze przyjętego rozwiązania w programie „Dobry start”, rezygnację z wydawania decyzji administracyjnej i obowiązku jej doręczania (osoba otrzymywać będzie automatycznie generowaną i przesyłaną na adres poczty elektronicznej informację o przyznaniu świadczenia lub w przypadku braku poczty elektronicznej informację będzie mogła odebrać osobiście),
7. przesunięcie okresu świadczeniowego. Dotychczasowe przepisy przewidywały, że rodziny składały wnioski o wszystkie świadczenia (świadczenie wychowawcze, świadczenie dobry start, świadczenia rodzinne i świadczenia z funduszu alimentacyjnego) w tym samym momencie (lipiec – wrzesień), co powodowało spiętrzenie pracy realizatorów świadczeń przede wszystkim w drugiej połowie roku i co za tym idzie nakładało na gminy potrzebę zwiększonej, w tym okresie, obsady kadrowej do realizacji wszystkich ww. zadań,
8. w związku z powyższym, począwszy od 2021 roku (czyli od okresu świadczeniowego 2021/2022) prawo do świadczenia wychowawczego będzie ustalane na okres od 1 czerwca do 31 maja roku kolejnego. Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego na kolejny okres będą przyjmowane od dnia 1 kwietnia danego roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną – od dnia 1 lutego danego roku. W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze na kolejny okres złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami:

• do dnia 30 kwietnia danego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata przysługującego świadczenia następuje do dnia 30 czerwca tego roku,
• od dnia 1 maja do dnia 31 maja danego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata przysługującego świadczenia wychowawczego następuje do dnia 31 lipca tego roku,
• od dnia 1 czerwca do dnia 30 czerwca danego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata przysługującego świadczenia wychowawczego następuje do dnia 31 sierpnia tego roku,
• od dnia 1 lipca do dnia 31 lipca danego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata przysługującego świadczenia wychowawczego następuje do dnia 30 września tego roku,
• od dnia 1 sierpnia danego roku do dnia 31 sierpnia danego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata przysługującego świadczenia wychowawczego następuje do dnia 31 października tego roku,

W związku z przesunięciem okresu świadczeniowego od 2021 r. ustawa przewiduje, że przyznanie świadczenia wychowawczego od 1 lipca 2019 r. będzie dotyczyć wydłużonego okresu. Gmina ustali prawo do świadczenia wychowawczego aż do 31 maja 2021 r. (23 miesiące w przypadku nowych dzieci i 20 miesięcy w przypadku dzieci korzystających już ze świadczenia 500+). Tym samym rodzice nie będą musieli składać ponownie wniosków o świadczenie wychowawcze w 2020 r.,

Więcej wniosków składanych on-line.

Wszystkie wyżej omówione zmiany dodatkowo spowodują, (jak to miało miejsce przy programie „Dobry start”), znaczne zwiększenie liczby składanych przez rodziców wniosków poprzez Internet, co znacząco ułatwi realizatorom przyznanie świadczenia (wniosek będzie automatycznie zaczytywany do systemu bez konieczności jego ręcznego przepisania).

Objęcie wszystkich dzieci świadczeniami z programu „Rodzina 500+” spowoduje wzrost wydatków z budżetu państwa na rzecz rodzin do poziomu ok. 4% PKB. Będzie to wzrost o 125% wskaźnika udziału wydatków na politykę rodzinną w PKB w stosunku do wydatków z roku 2015. Poziom wydatków na politykę rodzinną stawia Polskę w samej czołówce państw europejskich i jest dowodem na to, że wsparcie rodzin jest priorytetem.